Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αναμένονται για την τελετή που θα γίνει στο Μνημείο των θυμάτων της αρμενικής γενοκτονίας. Τελετές θα πραγματοποιηθούν επίσης από την αρμενική διασπορά σε διάφορα μέρη του κόσμου από το Λος Άντζελες ως την Στοκχόλμη και το Παρίσι ως την Βηρυτό και την Θεσσαλονίκη.

Το ιστορικό

Πριν από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, ο αρμενικός πληθυσμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ανερχόταν σε 2,5 εκατομμύρια περίπου. Το 1915, ως αποτέλεσμα της απέλασης και των δολοφονιών, 600.000 έως 1,5 εκατ. Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους, σύμφωνα με ιστορικούς.

Η τουρκική κυβέρνηση αναγνωρίζει το γεγονός των μαζικών δολοφονιών των Αρμενίων, αλλά αντιτίθεται στη χρήση του όρου γενοκτονία και υποστηρίζει ότι έχει υπερεκτιμηθεί ο αριθμός των νεκρών, για τον οποίον επιμένει η αρμενική πλευρά.

Σύμφωνα με την Άγκυρα, οι θάνατοι των Αρμενίων δεν ήταν το αποτέλεσμα μιας στοχευμένης πολιτικής της κυβέρνησης, αλλά συνέβη εξαιτίας του εμφύλιου πολέμου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, κατά τον οποίον σκοτώθηκαν και Τούρκοι.

Ο όρος γενοκτονία

Γενοκτονία ορίζεται ως η σκόπιμη θανάτωση ατόμων που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη φυλετική, πολιτική ή πολιτιστική ομάδα, με την πρόθεση των δολοφόνων να την αφανίσουν.

Η Τουρκία χαρακτήρισε «αβάσιμες» τις δηλώσεις του Πάπα, εν τούτοις, από σχετικές έρευνες αποδεικνύεται πως αφανίστηκε η Αρμενική μειονότητα του Οθωμανικού κράτους. Τη λέξη «αφανισμός» αντικατέστησε το 1944 η λέξη «γενοκτονία».

Η Αμερικάνικη εφημερίδα NY Times, γράφει χαρακτηριστικά, πως ο πρώτος άνθρωπος που χρησιμοποίησε τη λέξη «γενοκτονία» ήταν ένας δικηγόρος, εν ονόματι Raphael Lemkin, πολωνικής και εβραϊκής καταγωγής, που έκανε έρευνα για το πως έγινε η σφαγή των Αρμενίων. Ο όρος δεν υπήρχε μέχρι το 1944, και ο δικηγόρος, τη «δημιούργησε» αρχικά για να περιγράψει τις μαζικές δολοφονίες που έκαναν οι Ναζί κατά των Εβραίων.

«Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η αρμενική κοινότητα του Λος Άντζελες ασκεί εδώ και χρόνια πίεση στο Κογκρέσο για να καταδικάσει τη γενοκτονία των Αρμενίων» αναφέρει η εφημερίδα, υπενθυμίζοντας πως «Ένα σχετικό νομοσχέδιο πέρασε στο Κογκρέσο το φθινόπωρο του 2007, και μάλιστα με πλειοψηφία, αλλά «έπεσε στο κενό», αφού η τότε κυβέρνηση Μπους, θεώρησε πως η Τουρκία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος και αποφάσισε την απόσυρση του».

Σύμφωνα μάλιστα με το Κέντρο Μελετών για το Ολοκαύτωμα και τη Γενοκτονία του Πανεπιστήμιου της Μινεσότα, που έχει συγκεντρωτικά στοιχεία -ανά επαρχία και περιοχή- «2.133.190 Αρμένιοι υπήρχαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία μέχρι το 1914 και μόνο 387.800 περίπου το 1922. Οι υπόλοιποι τι απέγιναν;»

Τι πραγματικά συνέβη το 1915 όταν σήμανε το τέλος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;

«Οι ρίζες της γενοκτονίας βρίσκονται στην κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Oι μειονότητες τότε είχαν τη δυνατότητα να διατηρήσουν τις θρησκευτικές, κοινωνικές και νομικές δομές τους, αλλά ήταν υποχρεωμένοι να πληρώνουν αφόρητους φόρους. Πολλοί από αυτούς, ήταν έμποροι και βιομήχανοι, όπως λένε οι Αρμένιοι ιστορικοί. Ηταν μάλιστα σε καλύτερη θέση- από πολλές απόψεις από τους Τούρκους-που ήταν κυρίως αγρότες, δημόσιοι υπάλληλοι ή στρατιώτες και μάλιστα κακοπληρωμένοι» περιγράφει το δημοσίευμα.

«Με τον ερχομό του 20ου αιώνα, η άλλοτε παντοδύναμη Οθωμανική αυτοκρατορία καταρρέει. Συγκλονίζεται από τις εξεγέρσεις των χριστιανών. Τότε, ένα κίνημα φιλόδοξων Νεοτούρκων, δυσαρεστημένων, κατώτατων αξιωματικών, αποφασίζει να αναλάβει το 1908 την εξουσία. Δημιουργήθηκε έτσι μια παντοδύναμη τριανδρία ( τρεις πασάδες). Τον Μάρτιο του 1914, οι Νεότουρκοι στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν στο πλευρό της Γερμανίας. Επιτέθηκαν στα ανατολικά, εναντίον των ρωσικών δυνάμεων στον Καύκασο. Αυτοί ηττήθηκαν στη μάχη του Sarikemish. Οι Αρμένιοι στην περιοχή είχαν κατηγορηθεί για την συνεργασία τους, με τους Ρώσους. Γι αυτό ήταν απειλή για το Τουρκικό κράτος. Πράγματι, υπήρχαν Αρμένιοι εθνικιστές, που συνεργάστηκαν με τους Ρώσους και την άνοιξη του 1915, κατέλαβαν την πόλη Βαν. Στις 24/4/1915 εκατοντάδες Αρμένιοι διανοούμενοι συνελήφθησαν και αργότερα εκτελέστηκαν. Τότε άρχισε η γενοκτονία των Αρμενίων και λέγεται ότι συνεχίστηκε έως το 1917. Ωστόσο, υπήρχαν και σφαγές των Αρμενίων το 1894 , 1895, 1896, 1909, αλλά και μεταξύ 1920 και 1923» επισημαίνει ο συντάκτης.

Η αμερικάνικη εφημερίδα αναφέρει πως έγιναν ομαδικές εκτελέσεις ανδρών, γυναικών και παιδιών στην έρημο της Συρίας αλλά και σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

«Μερικοί ιστορικοί, αν και αναγνωρίζουν τις εκτελέσεις, υποστηρίζουν πως δεν ταιριάζει απόλυτα ο ορισμός της γενοκτονίας επειδή δεν αποδεικνύεται ότι ήταν προσχεδιαμένες οι δολοφονίες. Η εφημερίδα New York Times, που κάλυψε το θέμα εκτενώς με 145 συνολικά άρθρα το 1915, χρησιμοποιούσε τη λέξη «σφαγή». Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος ρεπορτάζ του 1915 «Έκκληση προς την Τουρκία να σταματήσει τις σφαγές».

Το άρθρο παρουσιάζει αποσπάσματα απομνημονευμάτων του τότε Αμερικανού πρέσβη Henry Morganthau.

Συγκεκριμένα, είχε σημειώσει τα εξής: «Όταν οι τουρκικές αρχές έδωσαν τις εντολές για απελάσεις των Αρμενίων, αυτές, ήταν διαταγή θανάτου».

Μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918, οι Τρεις πασάς έφυγαν στη Γερμανία, όπου τους δόθηκε προστασία.

«Αλλά η ομάδα «Νέμεσις» που δημιουργήθηκε από Αρμένιους, είχε στόχο να τους σκοτώσει. Έτσι, στις 15 Μαρτίου του 1921, ένας από τους πασάδες πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στο Βερολίνο, στη μέση του δρόμου μέρα μεσημέρι».

100 χρόνια μετά

Σήμερα στις 24 Απριλίου, οι Αρμένιοι σε όλο τον κόσμο θα θυμηθούν την θλιβερή αυτή επέτειο της γενοκτονίας του 1915. Η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει αποδεχθεί τον όρο γενοκτονία. Αναγνωρίζει τις δολοφονίες που έγιναν στη διάρκεια του πολέμου, αλλά αρνείται συστηματικά στοχευμένες επιθέσεις. Εν τούτοις, έναν χρόνο πριν, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, περιέγραψε τις δολοφονίες ως «απάνθρωπες» και έστειλε τα συλλυπητήριά του προς τους απογόνους των θυμάτων.

Αρμένιοι υποστηρίζουν ότι η ατιμωρησία των Τούρκων- παρά τη διεθνή κατακραυγή εκείνη τη χρονική περίοδο- ήταν ένας από τους παράγοντες που επέτρεψαν Χίτλερ να προχωρήσει στην εξόντωση των Εβραίων της Ευρώπης .

Οι Αρμένιοι της διασποράς

Έως 10 εκατομμύρια Αρμένιοι ζουν στη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Πολλοί είναι οι απευθείας απόγονοι των θυμάτων της γενοκτονίας. Η κοινότητα των Αρμενίων, εκτός Αρμενίας, έχει έντονη δραστηριότητα , ιδιαίτερα οι δύο οργανώσεις στις ΗΠΑ έχουν κάνει προσπάθειες αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων (όπως γράψαμε παραπάνω). Αυτό τους βοηθά να διατηρούν την εθνική τους ταυτότητα.

Εκδηλώσεις μνήμης

Επιφανείς Αρμένιοι της διασποράς έχουν συνεργαστεί με διασημότητες του Χόλιγουντ προκειμένου να δημιουργήσουν ένα βραβείο, προς τιμήν εκείνων που βοήθησαν να σωθούν Αρμένιοι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Η τελετή της αγιοποίησης του 1,5 εκατομμυρίου θυμάτων της αρμενικής γενοκτονίας που διαπράχθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους, ξεκίνησε από χθες (23/4/2015) στην Αρμενία, την παραμονή των επίσημων τελετών που θα πραγματοποιηθούν σήμερα (24/4/2015) για την 100η επέτειο από τις σφαγές και παρά τις επικρίσεις της Τουρκίας, η οποία απορρίπτει τον όρο γενοκτονία.

Στην τελετή χοροστάτησε ο προκαθήμενος της Αρμενικής Εκκλησίας, αρχιεπίσκοπος Καρέκιν Β΄, στο Ετσμιατζίν, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από το Γερεβάν, σε έναν ναό του 4ου αιώνα, που θεωρείται ο αρχαιότερος χριστιανικός καθεδρικός ναός στον κόσμο.

Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό προσώπων που έχει αγιοποιηθεί ποτέ σε τελετή χριστιανικής εκκλησίας.

Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων, θα αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα των σφαγών αυτών.

Η Αρμενική Αποστολική Εκκλησία κάλεσε νωρίτερα όλους τους Αρμένιους να συμμετάσχουν σήμερα στην τελετή της αγιοποίησης των μαρτύρων της γενοκτονίας, την οποία χαρακτήρισε «ιστορικό γεγονός».

Η τελετή της αγιοποίησης, η οποία τελείται με αφορμή τη συμπλήρωση, αύριο, εκατό ετών από το 1915 που άρχισε η γενοκτονία αυτή, αναμένεται να διαρκέσει έως τις 19:15 τοπική ώρα (18:15 ώρα Ελλάδος).

Μετά την τελετή θα χτυπήσουν οι καμπάνες σε όλες τις αρμενικές εκκλησίες στον κόσμο και θα τηρηθεί σιγή ενός λεπτού.

Με την αγιοποίηση των θυμάτων αυτών «η Εκκλησία αναγνωρίζει αυτό που συνέβη, δηλαδή την γενοκτονία», δήλωσε χθες ο Καρέκιν Β΄.

«Για μας τους Αρμένιους είναι μια ηθική υποχρέωση και ένα δικαίωμα να θυμόμαστε το 1,5 εκατομμύριο δικούς μας που σκοτώθηκαν και τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που υπέστησαν απάνθρωπες κακουχίες», δήλωσε παράλληλα ο πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαρκισιάν.

Σύμφωνα με τους Αρμένιους, 1,5 εκατομμύριο ομοεθνείς τους εξοντώθηκαν με συστηματικό τρόπο μεταξύ του 1915 και του 1917, κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και περίπου 20 χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Ρωσία, έχουν αναγνωρίσει ότι πρόκειται για γενοκτονία.

Η Τουρκία απορρίπτει τον όρο αυτόν αναφερόμενη από την πλευρά της σε έναν εμφύλιο πόλεμο στην Ανατολία που επιδεινώθηκε από έναν λιμό, κατά τον οποίο 300.000 ως 500.000 Αρμένιοι και ίδιος αριθμός Τούρκων έχασε την ζωή του.

Το αυστριακό κοινοβούλιο τήρησε σιγή ενός λεπτού στη μνήμη των θυμάτων της αρμενικής γενοκτονίας, κάτι το οποίο έγινε για πρώτη φορά στην χώρα αυτή -σύμμαχο εκείνη την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας-, όπου ο όρος γενοκτονία δεν είχε ποτέ ως τώρα χρησιμοποιηθεί επισήμως.

Η κίνηση αυτή προκάλεσε την οργή της Τουρκίας, η οποία ανακάλεσε αμέσως για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή της στην Αυστρία σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Τις τελευταίες ημέρες εξάλλου η Τουρκία έχει ενοχληθεί έντονα από τις δηλώσεις του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος μίλησε για πρώτη φορά για «γενοκτονία» των Αρμενίων και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο ζήτησε από την Άγκυρα να αναγνωρίσει την γενοκτονία.

Η Τουρκία ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Βατικανό και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάλεσε τον Ποντίφικα να μην επαναλάβει αυτό το «σφάλμα».

Τον Απρίλιο του 2014, όταν ήταν πρωθυπουργός, ο Ερντογάν είχε εκφράσει τα συλλυπητήριά του για τα θύματα των Αρμενίων το 1915, χωρίς ωστόσο να σταματήσει να αμφισβητεί ότι υπήρχε βούληση για την εξόντωσή τους.

Ο Σαρκισιάν κάλεσε τον Ερντογάν να προχωρήσει τώρα σε μια πιο «ισχυρή» χειρονομία φέτος που τιμάται η εκατοστή επέτειος από την γενοκτονία.

«Ελπίζω ότι ο πρόεδρος Ερντογάν θα εκφράσει ένα πιο ισχυρό μήνυμα στις 24 Απριλίου και ότι οι (διμερείς) σχέσεις θα μπορέσουν να εξομαλυνθούν», δήλωσε ο Σαρκισιάν σε συνέντευξη που παραχώρησε στο τουρκικό δίκτυο CNN-Turk.

Τέλος, εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, σήμερα Παρασκευή 24 Απριλίου και την Κυριακή 26 Απριλίου 2015 στη Θεσσαλονίκη.

Η γενοκτονία των Αρμενίων σήμερα στο Γερμανικό κοινοβούλιο

Σήμερα Παρασκευή, 24 Απριλίου, ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Αρμενίων, η γερμανική κυβέρνηση αναμένεται να υιοθετήσει για πρώτη φορά επισήμως τον όρο γενοκτονία, κάτι που μέχρι σήμερα απέφευγε.

Η Χριστιανική Ένωση και το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών -που αποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό- πρόκειται να καταθέσουν πρόταση ψηφίσματος την Παρασκευή, η οποία θα περιλαμβάνει τον χαρακτηρισμό «γενοκτονία». Ειδικότερα το επίμαχο απόσπασμα αναφέρει: «Η τύχη αυτών των ανθρώπων αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μαζικής εξόντωσης, εθνοκάθαρσης, διωγμού και γενοκτονιών, οι οποίες έχουν στιγματίσει με αυτό τον φρικτό τρόπο τον εικοστό αιώνα.»

Σύμφωνη με αυτό το κείμενο φαίνεται να είναι και η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ. Ο εκπρόσωπός της Στέφεν Ζάιμπερτ επεσήμανε μάλιστα πως η κυβέρνηση θεωρεί ότι οι πράξεις αυτές αποτελούν γενοκτονία. Μέχρι σήμερα η Γερμανία επέλεγε να χρησιμοποιεί τους όρους «σφαγή» ή «διωγμός», αποφεύγοντας αυτό που οι περισσότεροι ιστορικοί παραδέχονται εδώ και χρόνια: τον όρο γενοκτονία.

Εκτός της Αρμενίας, άλλα 20 κράτη έχουν αναγνωρίσει την γενοκτονία κατά των Αρμενίων, ανάμεσα σε αυτά και η Ελλάδα. Αντίθετα η Τουρκία αρνείται κατηγορηματικά τον χαρακτηρισμό και συνεχίζει να μιλάει για «διωγμό και μέτρα ασφαλείας που ελήφθησαν εν καιρώ πολέμου». Ένα μικρό βήμα προς το μέρος των Αρμενίων έκανε ο πρωθυπουργός της χώρας Αχμέτ Νταβούτογλου. Σε δήλωσή του αναφέρει: «Μοιραζόμαστε τον πόνο των παιδιών και εγγονών των Αρμενίων, που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του διωγμού το 1915». Σήμερα Παρασκευή πρόκειται να γίνει χώρα εκδήλωση μνήμης για «τα θύματα του διωγμού» στο αρμενικό πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη.

Η Γερμανία δεν επιθυμούσε να δυσαρεστήσει την Τουρκία, αφενός γιατί και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ και αφετέρου γιατί ο αριθμός των Τούρκων που ζουν στη Γερμανία είναι πολύ μεγάλος. Η γερμανική αντιπολίτευση έχει εκφράσει εδώ και καιρό την αντίθεσή της στην πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση. Μάλιστα εν όψει της επικείμενης συζήτησης στη βουλή ο επικεφαλής των Πρασίνων Τσεμ Έζντεμιρ παροτρύνει τους βουλευτές να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «Η Γερμανία πρέπει να υιοθετήσει μια υπεύθυνη στάση απέναντι στη γενοκτονία των Αρμενίων και να παραδεχτεί την συνυπευθυνότητα της τότε γερμανικής αυτοκρατορίας.»

Η διστακτική στάση της Γερμανίας απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα ενδεχομένως να σχετίζεται και με το αποικιακό παρελθόν της χώρας στην πρώην Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική, το οποίο παρουσιάζει αρκετά κοινά στοιχεία με τα γεγονότα του 1915. Ήδη το 1948 τα Ηνωμένα Έθνη αναγνώρισαν ότι οι πρακτικές των Γερμανών που είχαν ως αποτέλεσμα τον αφανισμό του 80% του πληθυσμού των Χερέρο, δεν μπορούσαν να χαρακτηριστούν κάτι άλλο παρά γενοκτονία. Η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει ζητήσει ποτέ επίσημα συγγνώμη από τα θύματα και τους απογόνους τους, αποφεύγοντας έτσι φυσικά και την καταβολή αποζημιώσεων. Η συμπεριφορά της Γερμανίας σ' αυτό το θέμα θυμίζει κατά πολύ αυτή της σημερινής Τουρκίας και θα μπορούσε επομένως να έχει αρνητική εξέλιξη για το Βερολίνο, φέρνοντας στην επιφάνεια μνήμες του μακρινού, αποικιακού παρελθόντος της. Όπως όλα δείχνουν, πάντως, η καγκελάριος αναμένεται να στηρίξει την πρόταση του κοινοβουλίου ακόμη και αν αυτό σημαίνει τη διατάραξη των διπλωματικών σχέσεων με την Τουρκία ή την αναβίωση οδυνηρών πτυχών της γερμανικής ιστορίας, που πολλοί θα προτιμούσαν να είχαν ξεχαστεί.

Η Google δέχτηκε παγκόσμιο ψήφισμα για να δημοσιεύσει ένα ξεχωριστό Doodle σήμερα ανήμερα της θλιβερής επετείου. Λόγω του μεγάλου αριθμού υπογραφών η εταιρία ικανοποίησε αυτό το αίτημα. Στην σελίδα της Google Armenia και για την αρμένικη γλώσσα εμφανίζεται το σκουρόχρωμο αυτό doodle σήμερα και σας το παραθέτουμε παρακάτω μιας και από Ελλάδα δεν είναι ορατό.

CoffeeSpots.gr
Ιστοσελίδα | Περιοδικό | Ραδιόφωνο
Ομορφότερο | Γρηγορότερο | Μεγαλύτερο

Πηγή: newsbomb.gr